هنگامی که تخمدانها مقدار غیرطبیعی آندروژن ترشح کنند، سندروم تخمدان پلی کیستیک ایجاد میشود. آندروژن هورمون مردانه است و مقدار کمی از آن در بدن زنان وجود دارد. ممکن است گاهی فردی به این اختلال مبتلا باشد اما کیست نداشته باشد، گاهی هم کیست وجود دارد اما اختلال وجود ندارد.
با آزاد شدن یک تخمک بالغ از تخمدان، تخمکگذاری اتفاق میافتد. اسپرم میتواند این تخمک را بارور کند و اگر بارور نشود، از بدن خارج میشود. گاهی به دلیل کافی نبودن مقدار هورمون تخمک تشکیل نمیشود. در این مواقع تخمدانها میتوانند کیست تولید کنند. این کیستها هورمون آندروژن تولید میکنند.
افرادی که دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک میشوند، اغلب مقدار زیادی از آندروژن را بدن دارند. آندروژن باعث ایجاد بینظمی در چرخه قاعدگی و علائم دیگری میشود.
طبق تحقیقات انجام شده 2.2 تا 26.7 درصد زنان در سنین باروری، سن 15 تا 44 سالگی دچار این سندروم میشوند.
در ادامه به دلایل ایجاد ای سندروم، علائم، راههای تشخیص و درمان آن میپردازیم، با ما همراه باشید.
دلایل ایجاد سندروم تخمدان پلی کیستیک
علت ایجاد این سندروم به طور دقیق مشخص نیست. طبق آزمایشات صورت گرفته، زنانی که به این سندروم مبتلا هستند نسبت به انسولین مقاومت دارند و این به آن معنا است که بدن توانایی استفاده از انسولین را ندارد. سطح انسولین بالا میرود و هورمون آندروژن را در بدن افزایش میدهد. چاقی نیز سطح انسولین و علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را افزایش میدهد.
همچنین سابقه خانوادگی یکی از دلایل ایجاد این سندروم است، اگر مادر و یا خواهر فرد دچار این سندروم باشد، درصد ابتلا بالا میرود.
علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
در بیماریهای مختلف، علائم برای افراد مختلف متفاوت هستند. با دانستن تمامی علائم و مقایسه با علائمتان از سلامت خود مطمئن شوید، البته بهتر است برای مطمئن شدن از بیماری با دکتر نوروززاده مشورت کنید. موارد زیر از علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک به شمار میروند:
- اختلال در پریود، نامنظم، طولانی و یا خیلی کوتاه
- بزرگی تخمدان یا داشتن تعداد زیادی کیست
- وجود موی زائد روی گردن، قفسه سینه، معده و پشت کمر
- افزایش وزن مخصوصا در ناحیه شکم
- آکنه یا پوست چرب
- کم شدن یا ریزش مو با الگوی مردانه
- ناباروری
- تگهای پوستی روی گردن و زیر بغل
- لکههای پوستی و ضخیم شدن پوست در پشت گردن، زیر بغل و زیر سینهها
شیوه تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک
درمانگر برای تشخیص بیماری سوالهایی از قبیل سابقه پزشکی و علائم از بیمار میکند. همچنین معاینه فیزیکی مخصوصا در ناحیه لگن انجام میشود. بررسی سلامت داخل و خارج ناحیه تناسلی از قسمتهای مهم معاینه است.
از آنجایی که برخی از علائم این سندروم شبیه علادم بیماریهای دیگر است. انجام چند آزمایش ضروری است.
سونوگرافی
سونوگرافی آزمایشی است که با استفاده از امواج و کامپیوتر از اندامها، رگهای خونی و بافتها تصویر ایجاد میکند. از این آزمایش برای دیدن تخمدانها و کیستهای موجود استفاده میکنند. سونوگرافی همچنین ضخامت پوشش داخلی رحم را بررسی میکند.
آزمایش خون
در آزمایش خون سطح هورمونها به خصوص آندروژن بررسی میشود. پزشک همچنین در آزمایش سطح گلوکز خون، کلسترول و تری گلیسیرید را بررسی میکند.
نحوه درمان سندروم پلی کیستیک
برای انتخاب نحوه درمان عوامل زیادی بررسی میشود. سن بیمار، شدت علائم و درکل سلامت جسمانی در این تصمیم دخیل هستند. انتخاب نوع درمان نسبت مستقیمی با تمایل بیمار به بارداری در آینده دارد.
اگر بیمار تمایل به بارداری داشته باشد، ممکن است یکی از درمانهای زیر را انتخاب کند.
تغییر در رژیم غذایی و فعالیتهای جسمی روزانه
رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی تاثیری مثبت بر کاهش وزن و علائم دارد. این انتخاب همچنین به استفاده موثر بدن از انسولین، کاهش سطح گلوکز خون و تخمکگذاری کمک میکند.
داروهای موثر بر تخمکگذاری
داروهایی وجود دارند که به تخمدانها برای تخمکگذاری کمک میکنند. این داروها نیز خطراتی دارند. با مصرف این داروها میزان تخمکگذاری افزایش یافته و امکان زایمان چندقلویی را افزایش میدهند. همچنین با تحریک بیش از حد تخمدان علائمی مانند نفخ شکم و درد لگن ایجاد میکنند.
اما اگر قصد بارداری ندارید، میتوانید از روشهای درمان زیر استفاده کنید.
قرص های ضد بارداری
این قرصها با کنترل دوره قاعدگی بر کنترل سطح آندروژن کمک میکنند و همچنین آکنهها را کاهش میدهند.
داروی دیابت
بیشترین تاثیرگذاری این دارو روی سطح انسولین بدن است. این دارو همچنین میتواند سطح آندروژن را کاهش دهد و به کاهش رشد موهای زائد کمک کند. تنظیم منظم شدن تخمکگذاری از دیگر قابلیتهای این دارو است.
ایجاد تغییر در رژیم غذایی و فعالیتهای روزانه
تغییر رژیم غذایی و افزایش فعالیت روزانه در کنار کاهش وزن، به بدن در استفاده موثر از انسولین کمک میکند.
مصرف داروهایی برای کاهش سایر علائم
مصرف برخی داروها بر کاهش رشد مو و آکنه کمک موثر است.
عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
زنان مبتلا به این سندروم مستعد بیماریهای دیگری مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی و سرطان رحم میشوند. همچنین در برخی موارد مشکل باروری ممکن است، رخ دهد.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
هنگامی که علائمی مانند افزایش رشد موهای زائد، نامنظم شدن طولانی مدت قاعدگی، افزایش آکنه و افزایش وزن پیدا کردید، به پزشک مراجعه کنید.
زندگی با سندروم تخمدان پلی کیستیک
افراد مبتلا به این سندروم عوارضی مانند افزایش وزن و رویش موهای زائد را تجربه میکنند. استفاده از روشهای درمانی جانبی مانند لیزرموهای زائد کمک میکند تا ظاهر بیمار را بهبود یابد. بهتر است برای درمان عوارض جانبی با دکتر نوروززاده مشورت کنید.
سخن پایانی
پیش از مراجعه به پزشک بهتر است علائم خود را یادداشت کنید. اگر فکر میکنید نیاز است کسی را همراه خود ببرید تا مواردی که پزشک میگوید را به خاطر بسپارد یا سوالهای موردنیاز را بپرسد. نام داروهایی که مصرف میکنید را یادداشت کنید. حتما در زمان تعیین شده بعدی به پزشک مراجعه کنید. دکتر نوروززاده آماده پاسخگویی، ویزیت و درمان بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک و سایر بیماریهای مربوط به زنان است.
منبع: hopkinsmedicine و healthline